किन पुरुषहरुको अन्डकोष सुन्निन्छ ? अन्डकोष दुखेको वा सुन्नेको छ भने यसो गर्नुहोस

म २२ वर्षीय अविवाहित युवक हुँ । केही दिनदेखि मेरो दाहिने अण्डकोष दुख्नुका साथै केही सुन्निएको छ, जसले गर्दा मलाई दैनिक क्रियाकलापमा केही असहज महसुस भैरहेको छ । यो समस्याका बारेमा मैले परिवारका सदस्यहरूसँग छलफल पनि गर्न सकेको छैन । के कारणले गर्दा यस्तो भएको हो ? के हस्तमैथुनका कारण यस्तो समस्या देखा पर्छ ? पछि गएर मेरो सन्तान नहुने पो हो कि ? यो समस्याको कुनै उपचार छ कि ?

अण्डकोषको संरचना
तपाईंको समस्यासम्बन्धी कुरा गरिहाल्नुभन्दा पहिले अण्डकोषका बारेमा थोरै चर्चा गरौं । अण्डकोष पुरुषमा भएको एउटा प्रमुख प्रजनन अङ्ग हो र यसले शुक्रकीट तथा पुरुषत्व प्रदान गर्ने हार्मोनको उत्पादन गर्छ । अण्डकोष लिङ्गको फेदनिर झुन्डिएको छालाको पातलो थैली (अण्डकोष थैली) भित्र हुन्छ । अण्डकोष र अण्डकोष थैली फरक कुरा हुन् भन्ने कतिपय व्यक्तिलाई जानकारी नहुन सक्छ । स्वभाविक रूपमा नै यी दुई सुन्निने अनि दुख्ने कारण पनि केही फरक हुन्छ । यस्तै १०–११ वर्षको उमेरदेखि अण्डकोषको विकास सुरु हुन्छ र किशोरावस्था भरी निरन्तर जारी रहन्छ । यो अलि चेप्टो अण्डा आकारको हुन्छ । सालाखाला १० देखि १४ ग्राम तौल भएको यो अङ्गको आयतन सालाखाला ४x३x२ दशमलव ५ सेन्टिमिटर हुन्छ । यसभन्दा केही बढी र केही कम हुनु पनि सामान्य नै हो ।

अण्डकोष किन दुख्छ ?
अण्डकोषको दुखाइ भन्नाले दुवै वा कुनै एक अण्डकोषको पूरै वा केही भागमात्र भए पनि दुख्नुलाई जनाउँछ । फरक भए पनि अण्डकोष थैलीको दुखाईको कुरा पनि कतिपय स्थितिमा मिसिएर आउँछ । अण्डकोष दुख्ने कारणहरूलाई छोटकरीमा सूचिकृत गर्ने हो भने चोटपटक, संक्रमण तथा अण्डकोष बेरिने इत्यादिलाई लिन सकिन्छ । अण्डकोषको पीडा एकदमै संवेदनशील हुन्छ । अण्डकोष बेरिने स्थितिमा सुन्निनुका साथै एकदमै दुख्छ । यो एउटा आपत्कालीन स्थिति हो जुन तपार्इंलाई भएजस्तो बुझिँदैन । संक्रमणको कुरा हुन सक्छ । यस्ता संक्रमण विषाणु वा जीवाणु दुवै कारणले हुन सक्छ । यस्ता संक्रमणमध्ये केही यौन रोग पनि हुन सक्छन् । तपाईंले अहिलेसम्म यौनसम्पर्क राख्नु भए–नभएको कुरा उल्लेख गर्नुभएको छैन । यौनसम्पर्कको माध्यमबाट सर्ने संक्रमणलाई संक्रमित यौनरोग भनिन्छ । हाँडे आएपछि पनि अण्डकोषको संक्रमणले अण्डकोष दुख्ने र सुन्निने हुन सक्छ ।

अण्डकोषको शोथका साथसाथै अण्डकोषनजिकै रहने अर्को अङ्ग इपिडिडाइमिसको शोथ तथा पौरुष ग्रन्थिको शोथका कारणले पनि अण्डकोष दुख्न सक्छ । भ्यारिकोसिल भने विशेष गरेर दाहिनेतिर नभई बायाँतिर हुन्छ । यो रक्तनसामा रगत बढी भरिने कारणले हुन्छ । यो स्थितिमा दुख्ने भन्दा पनि केही असजिलो हुने र तानिएर दुखेजस्तो हुने अनुभव हुन्छ ।

अण्डकोषको पीडा पछि त्यस्तै दुख्ने वा अन्य कुनै लक्षण देखिएको छ कि छैन विचार गर्नुहोला । तपाईंले लेख्नुभएको सीमित जानकारीका आधारमा यकिनका साथ तपाईंलाई के भएको होला भन्न गाह्रो छ त्यसैले चिकित्सकलाई देखाउनु बेस हुन्छ ।

के हस्तमैथुन गर्नाले यस्तो समस्या हुन्छ ?
हस्तमैथुनकै कारणले यस्तो समस्या हुन्छ भन्ने कुनै आधार छैन । हस्तमैथुनका क्रममा धेरै समय उत्तेजित अवस्थामा रहेर पनि वीर्य स्खलन हुन नसकेको स्थितिमा अण्डकोषमा केही भारीपन अनुभव हुन सक्छ । अण्डकोषमा कुनै संक्रमण वा चोटपटकजस्ता कुनै समस्या छन् भने हस्तमैथुन गर्दा हुने असजिलोपन वा दुखाइलाई हस्तमैथुन नै कारण हो भन्न मिलेन ।

पछि गएर सन्तान नहुने पो हुने हो कि ?
अण्डकोषमै शुक्रकीटको उत्पादन हुन्छ । अण्डकोषको कतिपय खराबीले शुक्रकीटको उत्पादन क्षमतामै असर पुर्‍याउँछ । त्यसैले अण्डकोषमा हुने खराबीका बारेमा विशेष चनाखो हुनु आवश्यक छ । उदाहरणका लागि हाँडेपछिको अण्डकोषको संक्रमण । अण्डकोषको तापक्रम बढी हुने स्थिति जस्तै कि भ्यारिकोसिलले पनि शुक्रकीटको उत्पादनमा कमी ल्याउँछ ।

यो समस्याको कुनै उपचार छ कि छैन ?
तपाईंलाई थाहै होला, समस्याअनुसार नै उपचार गर्नुपर्ने हुन्छ । तपार्इंले दिनुभएको जानकारी निकै सीमित भएकाले समस्या यो नै हो भन्न सकिने स्थिति छैन । त्यसैले सबैभन्दा पहिले त समस्याको निदान गर्नुपर्छ अनि त्यसपछि समस्याअनुसार नै उपचार गराउनुपर्छ । यस्तो उपचार गर्दा औषधीको सेवनदेखि शल्यक्रियासम्मका विधि प्रयोग हुन सक्छन् । दुखाइको सन्दर्भमा पीडा कम गर्ने औषधी चिकित्सकको सल्लाहअनुसार मात्र सेवन गर्नुपर्छ ।

डा.राजेन्द्र भद्रा : साप्ताहिक

नोट: "माथि उल्लेखित स्वास्थ्य सम्बन्धि जानकारी विभिन्न अनलाइन तथा पत्र-पत्रिकाहरुबाट साभार गरिएको हो। यी बिषयवस्तुहरु केवल जानकारीको लागी मात्र यहाँहरु समक्ष प्रस्तुत गरेका हौँ। कुनै पनि स्वास्थ्य सम्बन्धि टिप्सहरु प्रयोग गर्नु भन्दा पहिला अनिवार्य रुपमा चिकित्सकको सल्लाह लिनुहोला।"

Share on Google Plus

About Unknown